Reisverslag Malta: begin 2e week

.

De volgende dag veranderen we van hotel en gaan we met een bus richting Saint Julian’s Bay. We komen aan in een hotel, waar luxe en service van het personeel troef is. Het eten in dit hotel is zeer verzorgd en lekker. Er zijn hier zelfs kamers waar ze een bubbelbad op hun balkon hebben. Een kamer met zeezicht, waar ik zag dat de zee misschien reeds bezig was met een nieuwe grot aan het vormen in de rotsformaties langs de kustlijn.

In de namiddag gaan we de omgeving gaan verkennen. Ik ben gelopen tot aan een grote toren in Saint Julian’s die reeds opvalt van op een afstand. Deze hoge toren is een zakencentrum. Je passeert dan de eerste baai met een klein strand. Dit is de Saint George Bay. De temperatuur bereikt vandaag een maximumtemperatuur van 37 graden. Het is warm en veel drinken is noodzakelijk.

In het verkeer hier op Malta rijden ze links. Het middenplein van de ronde punten zijn op sommige plaatsen tamelijk groot. Je kan hier ook flitscamera’s zien die niet aan de kruispunten staan. Ze worden wel goed aangegeven langs de weg met op een bepaalde plaats zelfs twee waarschuwingsborden.

’s Avond ben ik gaan wandelen naar de kerk van Saint Julian’s. Er stonden voor de kerk enorm veel mensen. Hier is dat feestje! De parochiefeesten zijn een mengeling van religie en wereldse levenslust. Er horen processies bij en ze spelen zich af rond de kerk, maar daarnaast zijn het gewone feesten, met vuurwerk, dansen, fanfares en veel eten en drinken.

Je hoorde om de minuut dat er een vuurwerkpijl werd afgeschoten. Er was nu een processie aan de gang voor de kerk. Enkele mannen in witte gewaden stonden buiten rond een groot Maria beeld. Dit Maria beeld stond op een plateau waardoor het mogelijk was dit te dragen. Ondertussen was er een persoon die buiten voor de kerk een lezing of gebed deed en dit in het Maltees. Regelmatig was er een applaus tijdens het spreken en hoor je de mensen gezamenlijk hier “avé” zeggen. Ook de fanfare stond klaar om muziek te spelen. Plots begon men kleine vuurwerkstokjes te branden, die je in je hand kan houden. Met dit brandende stokje steken ze andere vuurwerkstokjes aan, die andere mensen bij zich hadden. Helaas, ik was niet voorzien van zo een vuurwerkstokje. Plots beginnen de mannen in witte gewaden het grote Maria beeld naar binnen te brengen in de kerk en dit onder een oorverdovend lawaai en applaus van de mensen hier. Het vuurwerk spektakel in de verte bereikte nu zijn hoogtepunt en nu vuurde men de ene pijl na de andere af. Ik ben eventjes de kerk binnengegaan om het spektakel te blijven volgen. De kerk zat bomvol met mensen, vooral ouderen. Nu ja, de jongeren zitten aan het fuiven in de disco’s van Saint Julian. Of staan buiten te zuipen en te eten tussen de heiligenbeelden. De mensen stonden recht langs de zijgangen en zelfs in de middengang. Ook de ingang van de kerk stond vol met mensen. De toeristen kon je er zo uithalen in de kerk. Die waren aan het fotograferen en het filmen. Eigenlijk keek men in de kerk niet op van de toeristen die er waren. Men bracht het Mariabeeld onder een baldakijn langs de zijkant in het midden van de kerk. Het was tamelijk warm en er hadden verschillende vrouwen een waaier bij om verfrissing te hebben tijdens de plechtigheid. In de kerk gaat plots iedereen op zijn knieën zitten om te bidden. Ik voelde dat ik door de warmte ook droog begon te raken en moest dus dringend op het eerste terras dat ik tegenkwam een halve liter “Cisk” bier gaan bijtanken.

In de baai van Saint Julian’s liggen er verlichte bootjes in het wit en rood. De rode lichtjes hebben de vorm van een hart. Hier organiseren ze romantisch boottripjes voor verliefde koppeltjes. Ze varen dan ’s avonds tussen de verschillende andere boten in de baai. Of het was de “love boat by night” zoals er op het bordje stond.

De volgende dag vertrek ik vanuit het hotel met de shuttle bus naar de stad Valletta. Ditmaal verkennen we de omgeving rond de stad Valletta. Langs de wallen kunt U naar de “Lower Barracca Gardens” wandelen. In dit park staat een monument voor sir Alexander Ball, de eerste regeringscommissaris voor Malta. Hij steunde de Maltezen bij hun opstand tegen de Fransen en bestuurde in de jaren daarna het eiland.

In 1992 onthulde koningin Elizabeth hier een monument ter herdenking van de doden uit de Tweede Wereldoorlog en van het uitreiken van het George Cross. De Britten hebben wegen, welvaart, onderwijs en elektriciteit op het eiland gebracht. Maar als men op Malta ergens blij mee is, dan is dat overduidelijk deze medaille. Dit monument voor oorlogsslachtoffers noemt men “The Siege Bell Memorial”. Je kan hier een bordje zien hangen dat je om 12 uur hier niet mag lopen, omdat dan de klok binnenin dit monument zal luiden. Tegenover dit monument zien we een liggend beeld. Dit beeld kijkt in de richting van de “Grand Harbour”.

We lopen de wallen van Valletta verder af richting waterfront. Hier liggen de cruiseschepen in de haven. Vervolgens wandel ik door de “Victoria Gate” en via trappen naar boven kom ik terug in het centrum van Valletta. In het centrum van de stad heb ik enkele muzikanten aan het werk gezien die wat geld proberen bij te verdienen.

Tijd om een terrasje te doen en ik kom terecht op het plein voor de Nationale Bibliotheek, nabij het Grootmeesterpaleis. Op dit plein zien we een standbeeld van koningin Victoria.

Achter de rug van het beeld van koningin Victoria ligt dan de Nationale Bibliotheek. Het huidige neoclassicistische gebouw van de bibliotheek is het laatste bouwwerk dat onder de johannieter orde op Malta tot stand kwam. Het werd in 1796 voltooid, maar het duurde nog tot 1812 voordat de bibliotheek in gebruik genomen kon worden. De ridders zelf hebben er dus geen plezier van kunnen hebben.

Vervolgens ga ik de andere kant van Valletta gaan verkennen. Hier heb je een zicht op de “Marsamxett Harbour”. Op weg naar de andere kant passeer ik het “Manoel Theatre”. Van de Europese theaters die nog min of meer in hun oorspronkelijke staat te bewonderen zijn, is het “Manoel Theatre” een van de oudste. Grootmeester Antonio Manoel de Vilhena liet het gebouw in 1731 verrijzen, opdat de hoogadellijke ridders van toneel en opera konden genieten in de luxueuze ambiance die ze thuis gewend waren. Op 9 januari 1732 was er de eerste voorstelling.

We zien hier ook de Karmelietenkerk. Deze kerk heeft ook een moderne en ovale koepel. Oorspronkelijk is deze kerk gebouwd door Girolamo Cassar in 1575. Ze werd verwoest in de Tweede Wereldoorlog en daarna weer herbouwd. Nabij deze kerk zien we huizen met de ene na de andere houten balkon, bijna allemaal in een groene kleur. Het geheel van al deze balkons heeft wel een mooi zicht. Ook kunnen we de anglicaanse Saint Paul’s kathedraal zien. Ze is gebouwd door en voor de Britten en bezit daarom kenmerken die afwijken van wat bij echte Maltese kerken gebruikelijk is: deze fraaie kerk verrees in een neoclassicistische stijl en kreeg ook een hoge, spitse toren. De kerk werd opgetrokken in de jaren 1836-1843.

Eerst hebben we gewandeld langs de ene kant van “Marsamxett Harbour”. Deze baai had nooit zo een belangrijke havenfunctie als Grand Harbour. We krijgen nu een mooi uitzicht op Sliema, Manoel island. Op het noordpunt van het eiland zie ik het Fort Manoel. Ik wandel verder tot ik de jachthavens in de baai duidelijk in zicht heb. Langs de oever ben ik ook nog een ruïne tegengekomen, recht tegenover Fort Manoel. Soms roept een bestuurder naar je om een ritje te maken in Valletta met paard en koets. Plots zag ik langs de weg enkel de paard en kar staan, maar de bestuurder was niet te zien. Normaal zijn er op verschillende plaatsen in Valletta parkeerplaatsen voorzien, waar je je paard en kar eventjes kan achterlaten. Dit paard en kar stond niet echt reglementair geparkeerd. Eigenlijk gevaarlijk, want het was in een bocht van de weg.

Vervolgens keer ik terug en wandel ik nu richting Saint Elmo Bay. Een kleine inham nabij het Fort Saint Elmo in Valletta. Het eerste rechte stuk dat we passeren heet het “English Curtain”. Het rechte stuk na de hoek is het “French Curtain”. Een curtain heeft hier niets met een gordijn te maken, maar is de term voor een stuk vestingmuur. Deze stukken muur waren ter verdediging toegewezen aan de Engelse, respectievelijke Franse langue, zoals iedere taalgroep van de ridders een stuk van de vestingwerken toegewezen had gekregen.

Nadien komen we bij het Fort Saint Elmo. Omdat in het fort ook de Maltese politieschool is gevestigd, is het grootste deel van het fort verboden gebied. Ook het War Museum is ondergebracht in het Fort Saint Elmo. Aan dit museum heb ik een bezoek gebracht. In dit museum kan je het volgende allemaal zien: verschillende legeruniformen, munitie, medailles, radiocommunicatie toestellen, oorlogshelmen, gasmaskers, oorlogsmateriaal zoals een vliegtuig, motorvoertuig, zijspan, legervoertuigen, een boot en miniatuur onderzeeboten. Je kan hier ook op beeldschermen een film bekijken over de geschiedenis van de oorlog in Malta. Verder zijn er verschillende oude foto’s, kaarten en krantenartikelen te vinden over de oorlog en over de geschiedenis van de militaire macht in Malta. Zo heb ik vernielde foto’s gezien van een gebombardeerd Valletta in de oorlog. Op de foto’s zag ik dat men tijdens de oorlog hier in Valletta rond reed met paard en kar. Eigenlijk was men in Malta weinig voorbereid op de oorlog. De Maltezen zelf zijn erg trots op het ontvangen “George Cross”, dat ook in het museum bewaard wordt.

Je kan hier in Valletta nog andere museums vinden. Zo ben ik ook een kijkje gaan nemen in het archeologische museum. Het is gevestigd in de auberge van de Provence. Het geeft enige achtergrond informatie en bewaart het leeuwendeel van de vondsten die er zijn gedaan. Het museum is gewijd aan de prehistorie tot de bronstijd. Je kan uitleg lezen over de verschillende periodes uit de prehistorische tijd. Je kan een overzicht met jaartallen en uitleg vinden van alle gebouwde tempelcomplexen op Malta. U kan hier oa het volgende zien: keramiek met geometrische versieringen, potten, weefgewichtjes, bronzen bijlen, beeldjes van de godin van de aarde en van de vruchtbaarheid, beelden van mollige figuren zonder kop, het beeld van Venus, scherpe stenen als gereedschap, een ketting gemaakt uit stenen en schelpen,…. Verder zijn er imposante grote vondsten uit de tempels te vinden. Voornamelijk altaren en stenen die voor de bouw van de heiligdommen gebruikt zijn en voorzien van versieringen in reliëf. Maquettes geven een indruk hoe de heiligdommen er in volle glorie moeten hebben uitgezien.

In het archeologisch museum zag ik foto’s van begraafplaatsen. De periode waarin de mens van de landbouw ging leven en leerde keramiek te vervaardigen, noemen de archeologen het Neolithicum (5500 – 2500 v. Chr.). In deze periode werd de gestorven mens ook in foetushouding in de grond begraven om later ”wedergeboren te worden”. Uit de beeldjes van slapende vrouwen die teruggevonden zijn in grafruimtes op Malta leidt men af dat zwangere vrouwen in die tijd misschien één of meer nachten doorbrachten tussen de graven van de doden. Zo kregen de zielen van de gestorvenen de kans om in het nieuwe kind te worden wedergeboren.

Verder heb je hier ook nog het museum voor Schone Kunsten (National museum of Fine arts). De verzameling van het museum omvat vooral schilderijen. Deze zijn op Malta gemaakt of van elders aangekocht door de johannieter ridders. De oudste werken zijn iconen uit de 14de eeuw. Tussen de schilderijen staan er ook enkele beelden.

Ziezo, ik heb de ganse dag de stad Valletta verder kunnen verkennen. Met de shuttle bus gaan we terug naar het hotel.

De volgende dag gaan we Valletta gaan verkennen van op het water. Hiervoor vertrek ik met de shuttle bus naar de haven in Sliema. Daar ga ik op een boot voor de Harbour cruise die één en een half uur zal duren.

Tijdens de rondvaart verkennen we eerst Marsamxett harbour met de jachthavens. In het water van Marsamxett Harbour, tussen Sliema en Valletta, zien we terug Manoel Island liggen. Een bruggetje aan de zuidwestpunt verbindt het eiland met de vaste wal. Het eiland is genoemd naar grootmeester Antonio Manoel de Vilhena, die op de noordpunt van het eiland Fort Manoel liet bouwen, het laatste fort dat onder de johannieter ridders tot stand kwam. Nadien varen we naar de Grand Harbour. We zien hier aan de ingang van de haven een rode brug. Deze brug is nog gemaakt door de Engelsen. We passeren de stad Valletta en varen richting waterfront, waar we een groot cruiseschip zien liggen. Vervolgens passeren we de dokken in de haven waar men reparaties aan de schepen doet. Plots horen we een kanonschot om stipt 12u. Ook horen we de klok van het Siege Bell Memorial luiden. Men doet dit om het geven van het “George Cross” te herdenken. Tijdens de rondvaart passeren we ook de “Drie Steden” Vittoriosa, Senglea en Cospicua. Ze liggen op twee landtongen die tegenover Valletta de Grand Harbour insteken. Ze vormen het dichtstbevolkte stukje Malta. Traditioneel wonen hier de havenarbeiders en ook diegenen die in de fabrieken rond de haven werken. Vittoriosa (3500 inwoners) is waarschijnlijk de oudste plaats aan de Grand Harbour. In de middeleeuwen was het een handels- en visserplaatsje. Senglea ligt op een landtong. Zijn naam dankt het aan grootmeester La Sengle, die zorgde dat er een stadje kon ontstaan op de landtong waar grootmeester De Homedes een uitgestrekt park had bezeten. Senglea heeft één grote trekpleister: aan het uiteinde van het stadje ligt het park Safe Haven Gardens met een wachtpost (“de vedette”). Dit torentje, waarin wachtposten beschutting konden vinden, is versierd met symbolen van waakzaamheid (een oog, een oor) en boven de ingang een pelikaan. Cospicua (8000 inwoners) was ontstaan als een voorstad van Senglea en Vittoriosa. Nadien varen we met de boot terug naar de haven in Sliema.

Bij aankomst in de haven van Sliema, maak ik eerst een wandeling tot voorbij het bruggetje naar Manoel island. Vervolgens wandel ik terug en ga ik de andere richting verkennen. Hier komen we terecht bij een shopping centrum (shopping Mall). Een beetje verder kunnen we het fort Tigne zien. Dit is niet toegankelijk en het is aangelegd in 1792, vlak voordat de ridders van Malta werden verdreven. Het was bedoeld om samen met het aan de overzijde gelegen fort Saint Elmo de toegang tot Marsamxett Harbour te beschermen. Van hieruit heb je weer een prachtig zicht op Valletta. Ik keer terug naar de haven van Sliema. Hier kan je verschillende winkels vinden om te shoppen. Hier is er het Plaza shopping centrum.

Als ik iets vroeg aan de Maltezen, die bijvoorbeeld in de winkel aan de kassa stonden, dan merkte ik soms een zakelijke en beleefde stijl en soms een lachende spontane stijl in hun communicatie met mij. Op vakantie verkies ik wel de lachende spontane stijl van omgang. De Maltezen hebben van alle overheersers en buurvolken wel iets overgenomen. Het meest in het oog springt de combinatie van Engelse omgangsvormen en stijl met een zuidelijke spontaniteit en warmte. Aan U om te bepalen of de Maltezen inderdaad gastvrij, behulpzaam, ijverig, spontaan of vriendelijk zijn.

De volgende dag vertrek ik met de “Hop on Hop off” bus aan de haven in Sliema. Er zijn hier 2 verschillende busmaatschappijen die een rondrit aan bieden op Malta, nl “CitySightSeeing” en “MaltaSightSeeing”. Met deze bus ga ik het zuiden van Malta verkennen. Deze bus stopt op verschillende plaatsen tijdens de rondrit. Je kan zelf bepalen of je blijft zitten op de bus of dat je gaat afstappen. Ieder half uur kan je met je ticket terug op de volgende bus stappen. Ik verkies om op het bovendek te zitten waar je in de openlucht zit. Met een koptelefoon kan je de uitleg horen met informatie over de bezienswaardigheden langs de weg.

Met de bus komen we aan in Vittoriosa. Hier kunnen we de typische Maltese huizen zien met hun erkers en driedubbele deuren. De Laurentiuskerk steekt boven alles uit. In de 12de eeuw stond hier een parochiekerk, die in de 15de eeuw vervangen werd. Het huidige kerkgebouw dateert van 1697 en is ontworpen door Lorenzo Gafa. De bus rijdt door en we zien terug de verschillende wijngaarden op rode vruchtbare grond, nabij het vissersdorpje Marsaxlokk. In Marsaxlokk stap ik van de bus en neem ik de tijd om het vissersdorpje en het plaatselijke marktje nogmaals te verkennen. Op de kade kan je de visnetten zien liggen. Voorbij Marsaxlokk zien we een haven liggen met verschillende containervrachtschepen.

Vervolgens stap ik van de bus om Limestone Heritage te gaan bezoeken. Waar zijn we nu terechtgekomen dacht ik. Als we de weg naar beneden volgen kom je aan de ingang van Limestone Heritage. Hier kom je alles te weten over de belangrijkste grondstof van Malta, nl de kalksteen. Er is hier een museum dat ligt in een oude kalksteengroeve, die niet meer gebruikt wordt om kalksteen te winnen.

Economisch interessante delfstoffen ontbreken in de bodem van Malta. Het gas en de olie die onder de zeebodem zijn aangetroffen, zitten bijzonder diep en zijn moeilijk winbaar. Wel is de globigerinenkalksteen voor Malta een soort bodemschat, want deze is heel geschikt als bouwmateriaal. Als dit gesteente pas gewonnen is, is het zacht en kan het gemakkelijk worden bewerkt. Na verloop van tijd wordt het tamelijk hard en krijgt het een iets donkere tint. De indrukwekkende prehistorische tempels werden er al mee opgetrokken. Waar dit gesteente dicht bij het oppervlakte ligt, wordt het gewonnen in grote steengroeven. Het bezit van een stuk grond met winbare globigerinenkalksteen is tamelijk lucratief: de maatschappij die de steen wint, betaalt de grondeigenaar een vergoeding en is bovendien verplicht het terrein weer in bruikbare staat op te leveren. De gigantische kuilen die zo ontstaan, liggen beschut tegen de wind. Men gebruikt ze daarom vaak om olijven- of sinaasappelboomgaarden in aan te leggen. Ook worden er wel huizen in gebouwd. De andere belangrijke kalksteensoort is de koraalkalksteen. Dit gesteente is harder dan de globigerinenkalksteen en bestand tegen zout water. Men past het toe aan de buitenkant van gebouwen die dicht bij zee staan. De johannieter ridders gebruikten deze steen voor hun vestigingen.

Eerst heb ik naar een film kunnen kijken over de geschiedenis en het belang van de kalksteen voor Malta. Veel bezoekers zijn er hier niet en ik zat alleen in de filmzaal. Zo kon ik de film in mijn eigen landstaal zien. De kalksteen werd vroeger al gebruikt voor de prehistorische tempels en wordt nu ook nog gebruikt bij de bouw van huizen.

Nadien kon je rondlopen langs verschillende plaatsen, waar je een duidelijk beeld kreeg over de geschiedenis van het winnen van kalksteen en het transport ervan. Met een koptelefoon kon je alles beluisteren in je eigen landstaal. In het begin kapte men de stenen los met een houweel of met een hamer en beitel. In een mand werden de stenen gelegd en men droeg de manden weg. Een tijdje later gebruikte men een paard en kar om de stenen te vervoeren. Nog wat later gebruikte men een “Dodge” truck. Zo heb ik er hier zelfs nog één op Malta zien rondrijden. De grootste vooruitgang is er gekomen toen men met een dieselmotor op rails en een ronde slijpzaag de stenen recht kon snijden. Later voerde men een transportband in om de stenen in de truck te laden. In deze vroegere kalksteengroeve zien we nog waar er gesneden is.

Je kan hier huizen zien, gemaakt met kalksteen. In de huizen werden er nissen gebruikt om dingen in op te bergen. Bij het bekijken van het plafond zien we lange rechthoekige stenen liggen in kalksteen. Ook werd er hout gebruikt bij de bouw van huizen. Hier kon je ook een volledig stenen huis zien in de vorm van een iglo. Dit hebben we ook tegengekomen in het noorden van Malta, maar niet in zo een goede staat. Dit diende om in uit te rusten of om hun werkmateriaal in op te bergen.

Hier zie ik ook mensen aan het werk, die kleine figuurbeelden maken uit kalksteen. Verder is er hier op de bodem beplanting gekomen met bomen. Op deze plaats lopen nu verschillende dieren rond. Er is ook een ruimte met een overzicht van alle manuele werkmaterialen die gebruikt zijn om kalksteen te winnen in de kalksteengroeven. Ik vond dit zeker de moeite waard om dit museum in de vroegere kalksteengroeve te bezoeken.

’s Avond ben ik naar de “Extravaganza show” geweest, een show over de geschiedenis van Malta met veel dansers en ridders. Bij het binnenkomen van de zaal werden we direct gekatapulteerd naar de middeleeuwen. De ruimte was rechthoekig en het deed me denken aan een middeleeuwse zaal uit een groot kasteel. Tijdens de show kregen we ook een middeleeuwse maaltijd geserveerd. De ijzeren bekers, de borden en het bestek passen bij het middeleeuwse decor. Er stond naast water, zowel witte als rode wijn op tafel. In passende kledij serveerde men als voorgerecht rijst gemengd met vlees, vervolgens als hoofdgerecht kip, aardappelen en een stuk vlees. Als dessert kregen we een stuk taart.

Er was een publieksentertainer die naar alle kanten van de zaal ging om de sfeer er in te brengen tijdens de show. Er was een spreekster die de geschiedenis van Malta vertelde met een boek in de hand. Dit stuk in de geschiedenis werd nadien dan uitgebeeld met oa dans of met ridders te paard. Zo zag ik een uitbeelding van oa de schipbreuk van Paulus, de komst van Napoleon, riddergevechten met zwaard, carnaval in Malta, de inval met schepen op Malta, enz… In totaal waren er twaalf verhalen uitgebeeld. Er werden ook enkele mensen uit het publiek gehaald en die werden dan door grootmeester La Valette tot ridder geslagen in de johannieterorde. Doordat er veel ridders op een paard rondreden tijdens de show in de zaal was het soms nodig dat men de uitwerpselen van de paarden moest opkuisen tijdens de show. Zo kwam er geregeld onder daverend applaus een opruimer de arena binnen om de paardenstront te verwijderen van de vloer. Dit was voor mij een prachtig spektakel in een uniek decor.

Deze show ging door in een gebouw nabij de luchthaven op Malta. De vluchtnummers van de vluchtmaatschappij “Air Malta” beginnen allemaal met KM. Dit betekend “Knights of Malta” of de ridders van Malta.